Vergi mevzuatındaki değişiklikler ve düzenlemeler, hem bireylerin hem de kurumların finansal işlemlerini doğrudan etkileyebilmektedir. Bu bağlamda, Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 yılı için borsada rayici olmayan yabancı paraların değerlemesine ilişkin önemli bir genel tebliğ yayımlamıştır. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 580) kapsamında, 2024 yılı itibarıyla yapılacak değerlemelere esas alınacak kurlar belirlenmiş ve vergi uygulamaları çerçevesinde kullanılacak yöntemler netleştirilmiştir.
Tebliğin en temel amacı, borsada rayici olmayan yabancı paraların ve bu paralarla ilişkili alacak ve borçların değerlemesinde kullanılacak kurların tespit edilmesidir. 4 Ocak 1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu çerçevesinde, özellikle borsa işlemleri dışındaki yabancı para birimlerinin değerleme yöntemleri ve uygulanacak kurların belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu düzenleme, vergi mükelleflerinin hesaplamalarını doğru ve hukuka uygun bir şekilde yapabilmelerini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.
Bu tebliğ, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 280. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına dayanılarak hazırlanmıştır. Kanun maddeleri, yabancı paraların değerlemesiyle ilgili temel esasları düzenlemektedir. Söz konusu tebliğ, vergi uygulamalarında bir standart oluşturmak ve mükelleflerin doğru hesaplamalar yapmasını sağlamak amacıyla yürürlüğe girmiştir.
Borsada rayici olmayan yabancı paraların değerlemesinde, 2024 yılı sonu itibarıyla uygulanacak kurlar tebliğin ekinde listelenmiştir. Bu listede yer alan kurlar, finansal raporlama ve vergi hesaplamalarında esas alınacaktır. Ancak, değerleme günü itibarıyla bu kurların ilan edilmemesi durumunda, 20 Nisan 1976 tarihli ve 15565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 130 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve 27 Aralık 1998 tarihli ve 23566 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 217 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde, T.C. Merkez Bankası’nın ilan ettiği kurlar geçerli kabul edilecektir.
Değerleme günü itibarıyla kurların ilan edilmemesi halinde, yabancı paraların değerlenmesinde uygulanacak yöntemler de belirlenmiştir. Efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kuru uygulanacaktır. Efektif alış kuru bulunamayan durumlarda döviz alış kuru esas alınacaktır. Döviz cinsinden yabancı paralar içinse doğrudan döviz alış kuru uygulanacaktır. Bununla birlikte, 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla bankalar tarafından yapılacak değerleme işlemlerinde, bu tebliğde belirtilen kurlar yerine, T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenen esaslara uygun olarak tespit edilen ve bankaların fiilen uyguladığı alış kurları esas alınacaktır.
Tebliğ, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir ve hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütmektedir. Bu düzenleme, 2024 yılı itibarıyla vergi mükelleflerinin borsada rayici olmayan yabancı paraların değerlemesinde kullanacakları kurları doğru bir şekilde belirlemelerini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 580), borsada rayici olmayan yabancı paraların değerlemesinde dikkat edilmesi gereken temel kuralları ortaya koymaktadır. 2024 yılı için belirlenen kurlar ve değerleme yöntemleri, vergi mükelleflerinin hesaplamalarında doğruluğu sağlamak ve vergi yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmelerini kolaylaştırmak açısından büyük önem taşımaktadır. Bu düzenleme, aynı zamanda vergi denetimlerinin etkinliğini artırarak, mali disiplini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Böylece, finansal işlemlerde şeffaflık sağlanacak ve vergi mevzuatına uyum kolaylaştırılacaktır.